Znate li zašto se kaže španska sela?

Kada je nekome nešto potpuno nerazumljivo, daleko, ili strano, nepoznato, kaže se obično da su to za njega španska sela. To je doslovan prevod odgovarajućeg njemačkog izraza spanische Dörfer, sa istim značenjem kao i kod nas.

Taj izraz u njemačkom jeziku prvi je upotrijebio Johan Volfgang Gete u svom čuvenom sentimentalnom romanu Jadi mladoga Vertera (1774). Izraz španska sela preuzet je iz njemačkog u srpski jezik sa prvim prevodom tog Geteovog djela, početkom XX vijeka, tačnije, 1905. godine. Kasnije je on iz literature prešao u svakodnevni govor, tako da je danas široko poznat i rasprostranjen.

Zanimljivo je kako je izraz španska sela nastao u njemačkom jeziku, posebno s obzirom na činjenicu što u istom tom jeziku postoji i mnogo stariji izraz češka sela (böhmische Dörfer), koji se pojavio negdje u drugoj polovini XVII vijeka, nakon Tridesetogodišnjeg rata (1618–1648).

Njemačkim vojnicima, koji su u toku toga rata prolazili kroz Češku, slovenska imena sela zvučala su čudno, strano, bila su im nerazumljiva. Tako je nastao izraz češka sela u opštem značenju nešto strano, nerazumljivo.

Njemci su i ono što je dolazilo iz dalekog španskog jezika takođe doživljavali kao strano i nerazumljivo, pa je tako nastao i izraz das kommt mir spanisch vor (doslovno: “to mi dođe španski”, u značenju: “to mi je nerazumljivo”). Ukrštanjem ta dva izraza (das kommt mir spanisch vor i böhmische Dörfer) nastao je izraz spanische Dörfer.

Takvi su izrazi, sa istim značenjem, stvoreni i u drugim jezicima, na primjer u španskom esto es griego para mi (“to je grčki za mene”), isto kao i u engleskom it’s greek to me (“to je grčki za mene”), ili u francuskom c’est du chinois (“to je kineski”). Svugdje je ime slabo poznatog jezika dobilo opšte značenje nečeg nepoznatog, odnosno nerazumljivog, a za nas je bio presudan njemački uzor

izvor:cdm