Crna Gora je trenutno na trećini ispunjenja obaveza u oblasti sistema za prečišćavanje otpadnih voda.
Najveći izazovi su loša projektna i tehnička dokumentacija, nedostatak stručnog kadra, administrativne barijere, te gubici na vodovodnoj mreži koji prelaze 50 odsto, dok potrošnja vode stalno raste – čulo se na sesiji „Projekti u sektoru voda“, održanoj u okviru VI Međunarodne konferencije o vodama, koju Zajednica opština Crne Gore i Udruženje vodovoda Crne Gore organizuju uz podršku RCDN-a i u saradnji sa brojnim međunarodnim partnerima. Cilj sesije bio je da, kroz konkretne primjere realizovanih, tekućih i budućih projekata, ukaže na načine unapređenja sektora vodnih usluga u Crnoj Gori – od faze planiranja i pripreme dokumentacije do realizacije i obezbjeđivanja održivosti postignutih rezultata.
Sesijom je moderirala Sanja Živković, sekretarka Odbora za komunalne djelatnosti i zaštitu životne sredine Zajednice opština Crne Gore, koja je istakla važnost razmjene iskustava komunalnih preduzeća, podrške lokalnim samoupravama i državnim institucijama, te primjene uspješnih modela u različitim lokalnim sredinama.
Dragutin Sekulović iz PROKON-a, nacionalne jedinice za implementaciju projekata s više od 13 godina iskustva u upravljanju infrastrukturnim projektima iz oblasti komunalnih djelatnosti i zaštite životne sredine, naglasio je da je Crna Gora trenutno na trećini svojih obaveza u pregovorima s Evropskom unijom kada je riječ o sistemima za prečišćavanje otpadnih voda.
„Najvažnije je da građani shvate da sve ovo radimo zbog sebe, a da je članstvo u EU samo ishod. Ti sistemi su srž zaštite životne sredine i kvaliteta života građana“, istakao je Sekulović. On je ukazao na različite probleme u implementaciji projekata – od loše dokumentacije i nedostatka kadra do administrativnih barijera. Posebno je naglasio potrebu za boljom komunikacijom s građanima, kroz njihovo blagovremeno uključivanje i informisanje o procesima, te dodao da „duga priprema znači kraću i uspješniju realizaciju“.
Dr Jelena Borovinić Bojović iz Zajednice opština Crne Gore predstavila je sveobuhvatnu podršku koju Zajednica pruža lokalnim samoupravama. Kako je istakla, ta podrška obuhvata uspostavljanje Mreže projekt menadžera radi razmjene znanja i iskustava, zalaganje za osnivanje posebnih službi za projekte u svim opštinama, iniciranje uspostavljenog revolving fonda za predfinansiranje donatorskih projekata koji omogućava opštinama bez dovoljnog finansijskog kapaciteta da pristupe sredstvima, program obuke za pisanje projektnih aplikacija koji je do sada doprinio pripremi projekata vrijednih preko 11 miliona eura, formiranje Liste spoljnih eksperata za podršku opštinama.
Imajući u vidu da nijedan opštinski projekat ne može biti kandidovan za finansiranje iz kapitalnog državnog budžeta ili dostupnih međunarodnih donatorskih fondova, ako nema pripremljenu tehničku dokumentaciju, posebno je ukazala na značaj Fond solidarnosti za izradu tehničke dokumentacije Zajednice opština namijenjen opštinama korisnicama Egalizacionog fonda, s dosad realizovanih više od 660.000 eura, i dodatno planiranih 450.000 eura do kraja ove godine.
U nastavku diskusije dr Borovinić Bojović je istakla da su sistemi vodosnabdijevanja i kanalizacije izuzetno kompleksni i zahtijevaju multidisciplinaran pristup. Naglasila je važnost proaktivnog angažmana lokalnih samouprava, uz dragocjenu podršku implementacionih jedinica poput PROKON-a i VODAKOM-a, te najavila nastavak programa jačanja kapaciteta kroz RCDN+ projekat, fokusiran na upravljanje investicijama u oblasti otpadnih voda. Učesnici sesije saglasili su se da održivi razvoj sektora voda u Crnoj Gori ne zavisi samo od investicija, već i od kontinuiranog unapređenja znanja, jačanja lokalnih kapaciteta i strateškog partnerstva svih relevantnih aktera – od komunalnih preduzeća i opština, preko državnih institucija, do međunarodnih partnera i finansijera.
Zajednica opština Crne Gore
